Rökbastun på Handbacken

Rökbastun är belägen straxt sydväst om järnvägsövergången till Handbacken, 60.45865, 14.69208.
I november 2002 tog jag borrprov ur 6 av vänstra (södra) långsidans stockar utanför själva rökrummet. I april 2006 tog jag ytterligare prov från motsatt vägg, främst för att få tillgång till ett större referensmaterial. Stockarna är bilade på utsidan, men på insidan, där proven togs, är de runda. Samtliga prov är av gran. Sista hela ring är på alla prov med bevarad vankant är från 1894, men en påbörjad ring för 1895 syns tydligt på de flesta prov (RKBHB13, 15?, 16?, 24, 25, 26, 27, 28, 29). Dessa ofullständiga yttersta ringar ser dock ut att vara olika mycket bildade och på RKBHB11 saknars möjligen helt ring för 1895. Bastun bör därför kunna antas vara byggd sensommaren eller hösten 1895 av virke som antagligen fällts vid olika tillfällen under sommaren.

Rökbastun är gemensam för flera gårdar. En rimlig tolkning av det faktum att stockarna ser ut att vara fällda vid olika tillfällen under 1895, kan vara att de olika delägarna bidragit med timmer. Varför man byggde (ny) rökbastu 1895 är okänt. Att man högg timmret under sommaren, och att man inte brydde sig om att bila stockarna på insidan, som var brukligt vid denna tid, kan tolkas som att byggnaden uppfördes med brådska. Kanske hade en tidigare bastu blivit förstörd eller dömts ut, så att man kommit i skyndsamt behov av en ny inför höstslakten?

Torbjörn Axelson, maj 2006

Handbacken och Forsens historia

Mätdata (ringbredder)

visa som diagram
000    1 Handbacken, Bjorbo, Dalarna                         PCAB
000    2 Sweden       Norway Spruce       250  6027N1444E          1747 1894
000    3 Torbjörn Axelson
000     #### Rökbastun på Handbacken. 11-16 södra sidan 24-29 norra sidan
RKBHB11a1776   174   164   136    96
RKBHB11a1780   140   113   100   110   119   103    80    80    87    83
RKBHB11a1790    76    82   118    95    74    74    62    59    59    75
RKBHB11a1800    65    86    95    67    78    51    71    54    82    73
RKBHB11a1810    65    83    88    82    72    89   109   124   164   152
RKBHB11a1820   143   141   105   119   109   165   196   144   132   138
RKBHB11a1830   102   137   103   109   110    95    93    73    77    89
RKBHB11a1840    65    97   100    96    89    88    82    58   106    88
RKBHB11a1850   121   114   114   113   127   103    85    85    66    70
RKBHB11a1860    85    91    83    81    62    53    55    51    64    49
RKBHB11a1870    72    71    85    58    64    83    82    66    61    42
RKBHB11a1880    51    62    68    61    85    66    68    61    64    59
RKBHB11a1890    51    57    57    55    45   999
RKBHB12a1779   159
RKBHB12a1780   192   177   183   219   255   217   213   196   200   194
RKBHB12a1790   168   183   194   151   143   138   148   149   134   151
RKBHB12a1800   150   151   134   139    99    87    96    85    62    53
RKBHB12a1810    59    74   107   109    83    91    89    81    86    92
RKBHB12a1820    93    94   115   124   130   170   168   139   128    93
RKBHB12a1830    84    88    53    78    92    60    51    50    44    41
RKBHB12a1840    26    33    43    43    55    49    38    39    41    31
RKBHB12a1850    33    28    38    40    52    36    26    28    32    27
RKBHB12a1860    33    31    33    32    35    34    35    33    37    24
RKBHB12a1870    29    30    33    23    23    24    19    19    16   999
RKBHB12a#### yttersta ca 15 ringarna uteslutna,  mycket tätvuxna med dålig korr
RKBHB13a1783   232   234   272   173   187   143   162
RKBHB13a1790   169   166   175   131   128   126   114   115   108   146
RKBHB13a1800   162   135   135   134   124   102   103   121   109   146
RKBHB13a1810   131   159   150   149   122   143   157   223   203   154
RKBHB13a1820   172   216   155   109   182   212   140   110    81    88
RKBHB13a1830    96    65    70    97    82    52    57    65    56    62
RKBHB13a1840    49    47    49    49    44    45    43    30    38    32
RKBHB13a1850    55    41    53    45    51    30    38    47    43    47
RKBHB13a1860    64    64    79    83    62    77    70    66    85    53
RKBHB13a1870    77    66    83    45    79    75    75    91    70    51
RKBHB13a1880    51    57    76    61    76    59    66    63    49    57
RKBHB13a1890    47    49    42    49    39   999
RKBHB14a1790   281   264   236   143   173   136   136   137   143   156
RKBHB14a1800   185   158   137   127   107    78    83   101    49    25
RKBHB14a1810    36    41    57    65    57    82    72    76    78    72
RKBHB14a1820    61    81   104    95    85   114   114    87    87    83
RKBHB14a1830    97   121    78   125   117    70    93    76    55    76
RKBHB14a1840    59   100   108   114    91    93    78    61    89    74
RKBHB14a1850    81    72    72    78    97    58    64    57    55    62
RKBHB14a1860    76    74   102    85    64    68    70    53    93    62
RKBHB14a1870    83    79    86    48    73    84    70    59    64    38
RKBHB14a1880    54    47    61    48    75    62    78    48    56    55
RKBHB14a1890   999
RKBHB14a#### 6 yttersta överhoppade pga dålig korr och besvärliga sprickor
RKBHB15a1824   321   255   268   240   212   257
RKBHB15a1830   233   223   182   179   162   132   144   123   106   111
RKBHB15a1840    93    89   105    98    88    79    71    79    92    68
RKBHB15a1850    50    50    64    55    70    73    66    70    53    81
RKBHB15a1860    79    87   109    88    87    68    73    55    64    66
RKBHB15a1870    73    74    85    67    73    72    65    62    73    66
RKBHB15a1880    75    66    75    67    85    72    95    84    71    69
RKBHB15a1890    76    58    58    79    74   999
RKBHB16a1765   200   203   181   187   156
RKBHB16a1770   104   141   149   149   160   171   196   179   132    93
RKBHB16a1780   135   139   124   147   110   135   119   105   112    86
RKBHB16a1790    67    79    72    66    66    41    52    57    71    72
RKBHB16a1800    80    75    56    41    57    37    52    59    68    51
RKBHB16a1810    44    52    48    58    54    70    91    94   113    94
RKBHB16a1820    66    62    71    79    85    88   100    77    70    77
RKBHB16a1830    56    67    62    73    53    54    47    45    45    38
RKBHB16a1840    39    52    66    66    55    48    36    55    64    64
RKBHB16a1850    55    41    48    48    44    55    46    54    65    81
RKBHB16a1860    86    81    82    69    62    55    58    37    40    26
RKBHB16a1870    38    44    50    44    41    47    51    44    41    35
RKBHB16a1880    37    42    38    37    36    34    43    30    26    25
RKBHB16a1890    18    18    19    20    22   999
RKBHB24a1835   125   113   120   111   123
RKBHB24a1840    89   104   115   110  -999    97    79    76   119   129
RKBHB24a1850   133   108   100    64    68    62    52    51    34    55
RKBHB24a1860    89   102   153   138   100    76    83    64    59    59
RKBHB24a1870    74    68    83    59    55    74    64    68    70    47
RKBHB24a1880    51    57    62    46    46    56    67    61    67    84
RKBHB24a1890    51    46    44    53    57   999
RKBHB24a#### 1895 års ring finns, men saknar LW
RKBHB25a1828   202   136
RKBHB25a1830   172   190   166   195   210   185   187   166   142   166
RKBHB25a1840   146   155   191   180   153   170   166   130   141   129
RKBHB25a1850   128   106   139   121   142   140   127   126    81   115
RKBHB25a1860   113   144   154   145   116   119   152   115   144   122
RKBHB25a1870   150   151   142   125   127   114   106   999
RKBHB26a1827   125   131   167
RKBHB26a1830   186   183   169   214   142   111   125   116    82    75
RKBHB26a1840    65    78   136   112    89    97    87    78   104   115
RKBHB26a1850   127   110   140   149   132   119   128   107   101   128
RKBHB26a1860   131   153   182   159   125    93    99   125   116    95
RKBHB26a1870   110    99    91    62    61    73    71    88    83    73
RKBHB26a1880    77   105    64    54    64    54    66    52    49    62
RKBHB26a1890    47    41    38    36    35   999
RKBHB27a1807   105   110   108
RKBHB27a1810   131   109    80    72    74    68    74    83    82    96
RKBHB27a1820   102    91    93   147   156   174   172   147   110   148
RKBHB27a1830   129   157   131   138   150   127   157   138    95   142
RKBHB27a1840   140   116   119   108    95   108    95    66    77    78
RKBHB27a1850    86    82    81    68    74    58    73    93    57    68
RKBHB27a1860    81    89   110   117    89   104    90    65    82    71
RKBHB27a1870    90    84    87    62    69    73    77    77    64    40
RKBHB27a1880    56    53    58    55    83    58    75    62    57    53
RKBHB27a1890    70    57    67    69    54   999
RKBHB28a1747   150   158   111
RKBHB28a1750   135   128   169   130   120   150   107   109    84    98
RKBHB28a1760   133   152   208   193   130   154   136    85    81    82
RKBHB28a1770    51    57    68    83   102   116    83    78    55    80
RKBHB28a1780    55    72    80    93   106   116    64    70    91    66
RKBHB28a1790    48    45    59    44    49    47    57    66    63    47
RKBHB28a1800    45    53    44    30    44    42    40    49    55    40
RKBHB28a1810    42    51    30    32    30    42    44    51    87    83
RKBHB28a1820    72    83    89   108   148   176   273   227   210   207
RKBHB28a1830   212   186   129   144   142   112   131   106    97    97
RKBHB28a1840    89    78    80    57    61    53    47    40    59    59
RKBHB28a1850    57    57    83    72    95   104    83    83    83    99
RKBHB28a1860    85    93   102    89    53    40    51    47    55    30
RKBHB28a1870    38    55    51    47    45    42    59    44    59    32
RKBHB28a1880    59    42    61    40    59    49    55    40    42    44
RKBHB28a1890    42    37    38    35    33   999
RKBHB29a1826   254   216   241   191
RKBHB29a1830   205   231   176   212   216   199   220   210   157   229
RKBHB29a1840   233   218   210   178   184   188   161   135   152   117
RKBHB29a1850   104   110   133   102   119    89    97    95    93   102
RKBHB29a1860   119   138   148   119   100   100    93    89   102    70
RKBHB29a1870    93    89    89    70    76    99    83    95   106    77
RKBHB29a1880    85    93    85    83   102    79    85    57    68    60
RKBHB29a1890    77   999