Larsstua från Tørberget nu daterad till efter 1746. |
Som en del av förberedelsen inför kursdagen i praktisk dendrokronologi i Søre Trysil med historielag på norska Finnskogen den 26 augusti 2017 besökte jag tillsammans med Birger Nesholen och Bo Hansson den s.k Larsstua från Tørberget på Trysil Finnskog (ursprunglig plats mindre än 50 meter från ), nu i Innbygda, Trysil, . Stugan har i senare tid brunnit och sedan timmrats om efter att kollagret på stockarnas insida avlägsnats, medan utsidorna som vanligt på äldre byggnader, är starkt vittrade. Detta gjorde det svårt att hitta lämpliga stockar för dendrokronologisk datering, som kräver ytved, helst med vankant/barkkant för att ge något meningsfullt resultat. Efter en del sökande upptäckte vi ett antal sådana stockar på det lilla vindsutrymme som finns innanför stugans östra gavel. Prov togs i de sju stockar vi fann och bedömde vara ursprungliga och ha barkkant eller yta mycket nära denna. Samtliga undersökta stockar är av tätvuxen fur med över 200 årsringar.
Stock | Prov | Uppmätt period | Datering | Kommentar |
Östra gaveln | ||||
D9 | NTryA0 | 1549-1746 | 1746/47 | |
D10 | NTryA1 | ca 1530-1746? | möjligen 1746/47 | Provet är odaterbart, men om det antas vara samtida med övriga kan sista ring vara 1746 |
D11 | NTryA2 | 1535-1730 | efter 1730 | Provets yta bär spår av upphettning liknande det på intilliggande stockar. Svårförklarat! |
D12 | NTryA3 | 1540-1746 | 1746/47 | Ett missöde vid borrningen gör att det inte helt kan uteslutas att de tre yttersta ringarna är duplicerade. Splinten blånad. |
Mellanvägg | ||||
E9 | NTryA6 | 1538-1743 | efter 1743? | Den yttersta ringen ser lite konstig ut och består möjligen av ytterligare någon eller några extremt tunna (tynande) ringar |
E10 | NTryA4 | 1548-1745 | 1745/46 | |
E12 | NTryA5 | 1528-1745 | 1745/46 |
Cybis CDendro, Algorithm: P2YrsL: Proportion of last two years growth LIMITED (2,0,T,1,2,6) Correlations between available references in C:\Users\Torbjorn\Documents\DendroNya\trysilkurs\NTryA.fil and JAEMTUA__of_C:\Users\Torbjorn\Documents\DendroNya\trysilkurs\PISY-Skandinavien121221.rwl dated to 1827 with corr >= 0,27 and with overlap >= 195 Results sorted according to decreasing correlation coefficient values. T- Over Skel Corr Test lap Chi2 all... 0,61 11,36 218 35 based on 7 members NTryA2 0,49 7,91 195 25 1535-1730 D11, vk, jämnare tillväxt än övriga NTryA0 0,49 7,78 197 9 1549-1746 D9, vk NTryA3 0,44 7,00 206 13 1540-1746 D12, blånad splint.Vk, 3 ringar i löst fragment, dessa hör sannolikt, NTryA4 0,43 6,56 197 4 1548-1745 E10, vk (kvarsittande bark) NTryA5 0,39 6,24 217 8 1528-1745 E12, vk NTryA6 0,36 5,47 204 19 1538-1743 E9, vk? Ytterligare tynande ringar ytterst är möjliga NTryA1 0,27 4,06 211 12 1530-1746 D10, vk. Odaterbar, möjligen 1746 med flera osynliga ringarOch utomordentliga värden mot resten av kollektionen! (NTryA1 utesluten. Den ger bara corr=0.25, Ttest=3.7 mot de andra)
Cybis CDendro (Dec 23 2014), Algorithm: P2YrsL: Proportion of last two years growth LIMITED (2,0,T,1,2,6) Correlations between each of 6 checked members of the collection NTryA.fil and the rest of the checked members of that collection (excluding samples of the same stem). Minimum overlap used when finding best match: 50 Years set lap CorrC TTest NTryA0 198 0 197 0,59 10,1 NTryA2 196 16 195 0,62 10,9 NTryA3 207 0 206 0,58 10,1 NTryA4 198 1 197 0,54 9,0 NTryA5 218 1 210 0,51 8,6 NTryA6 206 3 204 0,44 7,0 Contains 1 zero value. Mean corr. of first column when overlap >= 50 (6 samples): 0,56 Standard deviation interval 0,51 - 0,61 All member offsets are at points of best match!
NTryA 1 Larsstua fr Tørberget, Trysil PISY NTryA 2 Norway Pinus sylvestris 550 6108N1206E 1528 1746 NTryA 3 T. Axelson NTryA #### Larsstua, nu i Innbygda, Trysil, koord: 61.31430, 12.26689 NTryA0 1549 127 NTryA0 1550 126 144 153 128 91 105 144 131 139 160 NTryA0 1560 131 135 100 100 126 130 114 120 105 123 NTryA0 1570 111 85 72 102 103 128 108 80 56 49 NTryA0 1580 58 54 59 76 80 89 87 88 72 65 NTryA0 1590 70 75 59 35 37 41 45 54 41 37 NTryA0 1600 50 28 46 43 35 33 31 39 23 37 NTryA0 1610 42 32 28 25 25 32 33 39 37 32 NTryA0 1620 32 41 32 23 30 25 18 25 14 28 NTryA0 1630 27 28 16 11 22 21 17 17 12 12 NTryA0 1640 26 22 18 20 16 15 20 18 14 19 NTryA0 1650 21 9 24 13 20 30 34 28 24 16 NTryA0 1660 32 24 11 12 14 22 22 20 21 19 NTryA0 1670 36 18 23 23 15 18 30 30 36 34 NTryA0 1680 18 47 29 53 76 59 58 53 42 32 NTryA0 1690 35 41 41 45 32 35 18 26 28 13 NTryA0 1700 18 24 32 46 26 32 27 28 29 29 NTryA0 1710 28 42 49 28 24 30 19 18 18 23 NTryA0 1720 27 27 16 26 40 25 31 49 41 46 NTryA0 1730 34 29 47 33 40 26 27 22 35 46 NTryA0 1740 37 11 31 29 39 38 30 999 NTryA0 #### D9, vk NTryA1 1530 276 300 324 312 308 300 287 311 315 242 NTryA1 1540 178 306 233 204 183 211 178 156 173 137 NTryA1 1550 133 166 190 183 170 122 110 90 104 122 NTryA1 1560 132 124 128 130 141 89 96 114 133 102 NTryA1 1570 110 84 84 85 88 103 84 67 69 53 NTryA1 1580 40 45 42 54 64 51 52 58 45 39 NTryA1 1590 50 53 47 36 36 40 47 54 38 36 NTryA1 1600 30 11 16 22 21 16 18 18 15 18 NTryA1 1610 16 15 16 14 14 12 17 17 15 11 NTryA1 1620 12 13 18 16 17 10 7 10 11 9 NTryA1 1630 15 14 13 14 20 11 10 7 4 10 NTryA1 1640 14 14 12 12 11 11 8 13 7 14 NTryA1 1650 13 7 7 9 13 29 15 6 11 6 NTryA1 1660 8 18 14 14 16 15 12 13 19 16 NTryA1 1670 12 11 2 6 8 15 14 7 9 9 NTryA1 1680 16 7 14 -999 -999 -999 -999 -999 16 14 NTryA1 1690 14 24 24 13 12 18 4 9 17 12 NTryA1 1700 10 11 8 16 9 8 14 22 18 11 NTryA1 1710 3 17 17 14 24 21 12 14 10 5 NTryA1 1720 14 11 14 21 20 10 20 29 20 14 NTryA1 1730 31 24 32 25 23 15 30 8 40 27 NTryA1 1740 22 11 14 34 40 24 17 999 NTryA1 #### D10, vk.odaterbar, möjligen 1746 med flera osynliga ringar NTryA2 1535 296 223 288 243 317 NTryA2 1540 266 321 266 261 262 242 214 168 161 128 NTryA2 1550 144 178 201 158 159 202 170 181 217 254 NTryA2 1560 213 163 96 109 179 151 140 165 157 119 NTryA2 1570 136 108 92 109 100 115 96 75 67 78 NTryA2 1580 56 55 63 84 112 100 75 72 62 53 NTryA2 1590 69 66 82 54 68 81 88 83 64 40 NTryA2 1600 48 35 48 49 56 51 44 45 42 59 NTryA2 1610 78 61 76 52 41 42 43 64 49 35 NTryA2 1620 35 33 32 32 32 27 21 19 23 37 NTryA2 1630 33 41 38 28 25 29 23 24 22 17 NTryA2 1640 31 21 23 27 15 14 23 22 18 16 NTryA2 1650 15 13 22 12 20 21 21 22 21 15 NTryA2 1660 18 21 13 16 16 17 17 18 20 21 NTryA2 1670 27 21 30 23 19 18 18 13 24 23 NTryA2 1680 17 22 16 16 20 13 23 24 22 15 NTryA2 1690 20 20 21 19 23 19 21 25 17 18 NTryA2 1700 23 20 24 30 20 21 19 22 16 15 NTryA2 1710 15 23 23 16 18 23 20 14 14 14 NTryA2 1720 19 14 18 23 27 24 24 27 21 20 NTryA2 1730 18 999 NTryA2 #### D11, vk, jämnare tillväxt än övriga NTryA3 1540 147 224 186 199 177 161 133 88 108 99 NTryA3 1550 117 113 145 159 133 126 130 148 164 171 NTryA3 1560 143 104 100 134 163 118 121 140 119 91 NTryA3 1570 103 79 73 72 88 120 77 78 69 71 NTryA3 1580 48 54 66 89 77 71 63 65 89 70 NTryA3 1590 74 71 70 60 51 65 70 73 81 70 NTryA3 1600 80 57 80 68 62 51 48 45 29 58 NTryA3 1610 63 64 73 55 54 63 58 70 76 66 NTryA3 1620 100 95 85 100 77 116 83 69 66 81 NTryA3 1630 73 78 72 66 78 72 68 56 60 53 NTryA3 1640 54 44 46 51 36 22 39 53 32 58 NTryA3 1650 48 38 52 45 41 55 44 46 29 32 NTryA3 1660 36 28 24 38 45 29 36 48 42 41 NTryA3 1670 48 23 42 31 18 20 20 21 28 19 NTryA3 1680 14 17 18 29 32 15 35 39 32 40 NTryA3 1690 36 57 64 47 71 64 45 57 42 24 NTryA3 1700 28 28 25 30 14 24 23 26 19 20 NTryA3 1710 18 19 21 21 17 24 20 23 18 26 NTryA3 1720 25 19 19 29 40 48 80 99 106 124 NTryA3 1730 142 151 187 176 185 129 102 99 114 98 NTryA3 1740 68 44 49 65 79 47 46 999 NTryA3 #### D12, blånad splint.Vk, 3 ringar i löst fragment, dessa hör sannolikt, men inte med full visshet, till provet. NTryA4 1548 180 136 NTryA4 1550 133 188 186 209 157 133 124 128 170 191 NTryA4 1560 164 152 122 123 142 105 91 110 111 102 NTryA4 1570 125 109 109 94 87 100 75 71 71 70 NTryA4 1580 53 52 59 64 49 69 76 67 77 80 NTryA4 1590 70 69 65 51 54 63 83 98 98 65 NTryA4 1600 65 44 41 32 37 29 31 41 31 32 NTryA4 1610 31 30 30 24 23 25 33 42 25 16 NTryA4 1620 25 32 24 28 30 24 14 19 17 24 NTryA4 1630 22 21 24 19 28 33 24 24 23 22 NTryA4 1640 42 34 38 45 35 38 36 48 28 36 NTryA4 1650 31 23 27 32 25 41 37 29 34 35 NTryA4 1660 42 22 24 24 32 22 21 23 23 27 NTryA4 1670 30 21 25 16 13 8 13 15 23 28 NTryA4 1680 23 23 25 35 30 22 28 38 36 38 NTryA4 1690 40 48 40 29 41 34 35 33 26 12 NTryA4 1700 19 22 26 34 20 26 17 26 21 14 NTryA4 1710 22 33 29 14 21 20 24 14 10 16 NTryA4 1720 26 22 23 41 34 28 28 31 24 24 NTryA4 1730 22 12 18 10 12 16 14 7 14 13 NTryA4 1740 14 13 20 18 13 11 999 NTryA4 #### E10, vk (kvarsittande bark) NTryA5 1528 156 109 NTryA5 1530 174 216 202 170 253 285 217 221 161 175 NTryA5 1540 146 251 202 190 169 182 134 97 101 84 NTryA5 1550 79 106 130 128 116 143 196 189 216 258 NTryA5 1560 203 126 108 88 104 82 46 66 59 46 NTryA5 1570 55 47 56 61 51 55 38 32 40 40 NTryA5 1580 37 34 27 42 41 53 58 46 48 48 NTryA5 1590 57 67 45 42 45 59 70 68 58 37 NTryA5 1600 40 35 35 42 44 33 40 36 37 36 NTryA5 1610 44 43 40 43 31 42 41 43 36 42 NTryA5 1620 39 41 51 37 37 34 30 23 17 25 NTryA5 1630 19 24 14 14 21 36 34 34 20 21 NTryA5 1640 30 22 22 33 12 16 18 24 14 14 NTryA5 1650 14 15 14 19 17 21 14 20 20 17 NTryA5 1660 17 20 17 20 23 20 22 33 25 21 NTryA5 1670 23 17 24 17 13 10 11 16 24 33 NTryA5 1680 21 32 24 43 62 49 40 28 26 31 NTryA5 1690 21 14 14 17 18 12 12 18 18 13 NTryA5 1700 20 18 18 20 17 18 16 17 18 10 NTryA5 1710 19 17 15 11 14 18 18 14 12 21 NTryA5 1720 19 10 15 18 21 14 16 25 17 16 NTryA5 1730 17 16 16 17 18 18 17 19 19 18 NTryA5 1740 16 16 19 19 15 16 999 NTryA5 #### E12, vk NTryA6 1538 254 268 NTryA6 1540 229 284 259 221 210 193 138 109 116 131 NTryA6 1550 115 136 177 210 166 166 162 178 181 177 NTryA6 1560 175 124 90 85 119 103 106 131 122 106 NTryA6 1570 131 89 85 75 70 89 78 58 59 54 NTryA6 1580 46 39 54 61 71 71 58 61 74 71 NTryA6 1590 73 69 66 47 53 52 51 48 50 37 NTryA6 1600 52 34 57 72 50 18 43 41 37 36 NTryA6 1610 56 35 32 37 39 47 36 49 37 27 NTryA6 1620 33 34 21 22 27 24 21 17 14 28 NTryA6 1630 14 19 18 13 18 23 17 14 9 9 NTryA6 1640 13 18 13 25 -999 13 15 14 19 15 NTryA6 1650 20 16 14 12 13 16 8 13 9 10 NTryA6 1660 15 15 9 11 15 13 14 12 16 14 NTryA6 1670 17 12 15 12 5 11 12 8 13 13 NTryA6 1680 10 15 12 22 19 12 19 14 11 6 NTryA6 1690 16 24 16 18 18 16 14 19 15 11 NTryA6 1700 11 14 14 17 14 14 14 20 17 13 NTryA6 1710 17 13 3 8 11 10 10 13 9 10 NTryA6 1720 13 13 17 18 26 15 15 18 25 23 NTryA6 1730 24 18 20 9 13 12 12 15 14 14 NTryA6 1740 17 15 19 13 999 NTryA6 #### E9, vk? Ytterligare tynande ringar ytterst är möjliga